به نقل از «تسنیم»

جمهوری آذربایجان گرجستان را از همکاری‌های منطقه‌ای جدید حذف کرد؟

تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۲۶۳۰۸

آذربایجان برای اولین بار رسماً اعلام کرد که گرجستان را در قالب ۳+۳ نمی‌بیند. موضوع تحویل خودروهای نظامی زرهی «باستیون» فرانسه به ارمنستان از خاک گرجستان، خشم باکو را برانگیخت و به طور غیرمنتظره‌ای فرمت ۳+۲ را اعلام کرد. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پس از پایان جنگ دوم قره‌باغ، جمهوری آذربایجان با ابتکار مشترک با ترکیه، قالب جدیدی از همکاری در منطقه را پیشنهاد کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این قالب 3+3 (آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، روسیه، ترکیه، ایران) نام داشت.

گرجستان در این نشست‌ها در چارچوب 3+3 شرکت نکرده و اعلام کرد، به دلیل اشغال اراضی خود نمی‌تواند در قالب مشترک با روسیه باشد. اما با وجود این، آذربایجان همچنان در سطح رسمی فرمت را 3+3 نامید.

در 16 نوامبر، وزارت امور خارجه آذربایجان در بیانیه جیمز اوبراین، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در جلسات استماع کمیته فرعی اروپایی کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان اعلام کرد که آذربایجان بار دیگر تأیید می‌کند که فرمت 3+2 (آذربایجان-ارمنستان-ترکیه-روسیه-ایران) اولویت امنیت منطقه است.

یعنی آذربایجان برای اولین بار رسماً اعلام کرد که گرجستان را در این قالب نمی‌بیند. در این زمینه باید در نظر داشت که این روزها خودروهای نظامی زرهی «باستیون» که فرانسه به ارمنستان داده بود از خاک گرجستان تحویل داده شد. می‌توان حدس زد که این موضوع خشم باکو را برانگیخت و به طور غیرمنتظره‌ای فرمت 3+2 را اعلام کرد، در حالی که در شرایطی که گرجستان مصرانه می‌گفت در این قالب شرکت نمی‌کند، 3+3 را اعلام کرد.

رئوف میرقدیروف، مفسر سیاسی آذری در توضیح این موضوع اظهار داشت: در اصل، فرمت 3+3 به خودی خود یک قالب مرده است. گرجستان هرگز در آن قالب شرکت نکرده است و وزیر امور خارجه کشور همسایه نیز به صراحت گفته است که قصد ندارد در آینده در این قالب شرکت کند. تا زمانی که عامل اشغال سرزمین‌های گرجستان توسط روسیه از بین نرود، به همین منوال ادامه خواهد داشت.

در عین حال، این کارشناس فکر نمی‌کند که آذربایجان به نحوی نارضایتی خود را از عبور خودروهای نظامی فرانسوی به ارمنستان از طریق گرجستان به تفلیس اعلام کند.

میرقدیروف خاطرنشان کرد: چه بخواهیم و چه نخواهیم، ​​اعتراض آذربایجان به سایر کشورها در خصوص فروش تسلیحات هم بیهوده و هم خلاف عقل سلیم به نظر می‌رسد. زیرا هر کشوری حق دارد توانایی‌های دفاعی خود را تقویت کند و زرادخانه تسلیحاتی خود را به روز کند.

به گفته وی، اظهارات باکو در مورد فروش تسلیحات فرانسه، هند و دیگر کشورها به ارمنستان غیرقابل درک است و از نظر موازین حقوقی بین‌المللی قابل توجیه نیست.

رئوف میرقدیروف معتقد است: چنین وضعیتی نمی‌تواند منجر به سرد شدن روابط آذربایجان و گرجستان شود. در حال حاضر دسترسی آذربایجان به تمام دنیا از گرجستان می‌گذرد. ما در مورد خطوط لوله نفت و گاز صحبت می‌کنیم. از سوی دیگر، اگر صحبت از ارتباط زمینی آذربایجان و ترکیه باشد، فکر نمی‌کنم باکو خودش را کاملاً وابسته به ایران کند.

نخبگان سیاسی کنونی قرار نیست، آذربایجان را به روی دنیا ببندند یا برعکس، دنیا را برای آذربایجان ببندند. در عین حال گرجستان از نظر حامل‌های انرژی نیز به آذربایجان وابسته است. بنابراین فکر نمی‌کنم قدمی برداشته شود که باعث اختلافات جدی شود.

وی در مورد اینکه آیا زمانی که جیمز اوبراین توافق آذربایجان با ایران را غیرقابل‌قبول دانست و اعلام کرد که این پروژه شکست خواهد خورد، آیا آمریکا نارضایتی جدی از آذربایجان نشان داد یا خیر، گفت که آمریکا از اجتناب آذربایجان از مذاکرات صلح با میانجی‌گری غرب ناراضی است.

این کارشناس تأکید کرد: پس از خروج ارمنی‌ها از بخش کوهستانی قره‌باغ در نتیجه عملیات نظامی محلی 19 تا 20 سپتامبر، واکنش بسیار ملایم‌تر از آن چیزی بود که ما انتظار داشتیم. فقط در سطح بیانیه‌ها واکنش‌هایی شنیده شد. حتی زمانی که از ماکرون جمهور فرانسه درباره تحریم‌ها علیه آذربایجان پرسیده شد، او پاسخ داد که بحث تحریم مطرح نیست، آن‌ها طرفدار ادامه گفت‌وگو با باکو هستند.

این تحلیلگر سیاسی در تشریح نظر خود تأکید کرد: ادامه مذاکرات و امضای توافقنامه صلح بین آذربایجان و ارمنستان برای غرب مهم است. اما افزایش نگرش منفی آمریکا و غرب نسبت به آذربایجان باعث شد که باکو از مذاکره دوری کند. اولین مورد، امتناع الهام علی‌اف از ملاقات با نیکول پاشینیان در گرانادا بود. سیاست ماکرون طرفدار ارمنستان در اینجا نشان داده شد. اما در ملاقات با شارل میشل در بروکسل تردیدهای جدی را ایجاد کرده است. در همین دوره، فرستادگان غربی، از جمله آمریکا، بازدیدهای زیادی از باکو داشتند.

رئوف میرقدیروف می‌گوید: ممکن است در این دیدارها، باکو به طور جدی آمادگی خود را برای امکان امضای توافقنامه صلح با میانجیگری غرب نشان نداده باشد. این باعث افزایش تنش در رابطه شده است. در چنین شرایطی، ارمنستان نیز از فرمت‌هایی که روسیه در آن شرکت می‌کرد، اجتناب کرد و نیکول پاشینیان از سفر به روسیه خودداری کرد. با این اوصاف، وی به صراحت گفت که به روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی وقت داد تا روابط اتحاد با ارمنستان را روشن کنند. این دو عامل نشان می‌دهد که پیشرفت در امضای توافقنامه صلح در هر دو قالب در آینده نزدیک مورد تردید است. من به طور کلی معتقد نیستم که توافقنامه صلح قبل از پایان سال امضا شود.

این مفسر سیاسی که نظر خود را در مورد جهت‌گیری فرآیندها در پس‌زمینه آنچه اتفاق افتاد به اشتراک گذاشت، خاطرنشان کرد که در حال حاضر برای یک دوره مشخص یک تایم اوت وجود دارد.

وی معتقد است: سیاست خارجی آذربایجان در نوبت بعدی تلاش می‌کند چرخشی شدید داشته باشد که فکر کنم موقتی باشد. روابط با دولت ایران پیچیده و بی‌ثبات است. با عنایت به اظهارات ضد آذربایجانی سبحانی سفیر ایران در ایروان پس از دیدار روسای جمهور ایران و آذربایجان، می‌توان گفت که ثباتی در روابط وجود ندارد و این امر از اثربخشی و ارزش مسیر عبور از ایران می‌کاهد. یعنی اگر تنش باشد تهران هر لحظه می‌تواند راه را ببندد.

رئوف میرقدیروف تأکید کرد: من هنوز فکر نمی‌کنم که مشکل کنونی در روابط باکو و واشنگتن طولانی‌مدت باشد. در واقع این یک هشدار آمریکا به آذربایجان است. همه چیز بستگی به این دارد که آذربایجان در آینده نزدیک از چه کانال‌ها و ابزارهایی در ارتباط با غرب استفاده کند.

در جلسه استماع «آینده قره‌باغ» در کمیته کنگره آمریکا چه گذشت؟نارضایتی جمهوری آذربایجان از فروش تسلیحات فرانسه به ارمنستانآیا جمهوری آذربایجان منطقه یورو آتلانتیک را رها کرده است؟

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: گرجستان ارمنستان اخبار جمهوری آذربایجان تحولات قفقاز قره باغ جمهوری آذربایجان توافقنامه صلح

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۲۶۳۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تعیین مرزهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان و ۳ سناریوی پیش رو

با شکل گیری مذاکرات ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای مشخص شدن مرزهای مورد مناقشه، چند سناریو برای آینده قفقاز جنوبی پیش روی ماست که یکی از آنها تبدیل شدن این منطقه به پلی بین قدرتهای منطقه‌ای و جهانی است. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، از آنجایی که نظم جهانی در حال تبدیل شدن به معماری پیچیده تر با مجموعه ای از قدرت های جهانی و منطقه ای است، آینده ژئوپلیتیکی قفقاز جنوبی برای بازیگران داخلی و قدرت های خارجی حائز اهمیت است.

در حالی که روند طولانی و دشوار تعیین مرز بین ارمنستان و آذربایجان به عنوان یک مانع بزرگ برای عادی سازی روابط بین دو طرف بوده است، اکنون شاهد نشانه هایی از تحرکات برای شروع روند فیزیکی در جغرافیای این منطقه هستیم.

برخی استدلال می‌کنند که قفقاز جنوبی دنیای کوچک معماری گیج‌کننده کنونی قدرت جهانی است، با منافع متضاد، رقابتی و همزمان مجموعه‌ای از بازیگران منطقه‌ای و جهانی، مانند روسیه، ایران، ترکیه، ایالات متحده، رژیم اسرائیل، انگلیس، هند، پاکستان، چین، اتحادیه اروپا و تک تک اعضای اتحادیه اروپا.

کوتاه‌مدت‌ترین تهدید برای امنیت منطقه، تشدید احتمالی تهدید جدید آذربایجان علیه ارمنستان در صورت اختلاف بر سر مرزبندی جدید است که می‌تواند منجر به دخالت سایر بازیگران و شعله‌ور کردن جنگ منطقه‌ای با مشارکت مستقیم ایران، ترکیه و روسیه و دخالت غیرمستقیم رژیم اسرائیل و پاکستان، هند و فرانسه شود.

اگر این امر به واقعیت تبدیل شود، پیامدهای شدیدی برای همه کشورهای منطقه و همه قدرت‌های علاقه‌مند به یک منطقه چهارراهی باثبات قفقاز جنوبی خواهد داشت. هر کاری باید انجام شود تا آذربایجان و ارمنستان با حسن نیت به مذاکرات ادامه دهند.

پاشینیان نخست وزیر ارمنستان با درخواست باکو برای بازگرداندن چهار روستای مرزی که در زمان اتحاد جماهیر شوروی بخشی از آذربایجان بوده موافقت کرده است. این چهار روستا در سال1990 توسط نیروهای ارمنی تصرف و ساکنان آذربایجانی آن مجبور به فرار شدند.

این توافق در صورتی با توافق طرفین اجرایی شده که، روسیه نیروهای حافظ صلح را از منطقه قره باغ تخلیه و نیروهای نظامی آذربایجان جایگزین آنها خواهند شد. اهمیت مرز تعیین شده برای آذربایجان بسیار بالاست چرا که این مرز از نزدیکی خط لوله گاز اصلی روسیه عبور کرده و این منطقه دارای موقعیت نظامی مطلوبی است.

اما در خصوص تعیین مرز جدید و این توافق در آینده سناریوهای احتمالی وجود دارد که در این نوشتار به آن پرداخته شده است.

در سناریوی اول، منطقه به میدان نبرد فعال بازیگران مختلف منطقه‌ای و جهانی تبدیل می‌شود و ممکن است در نهایت تکه تکه و تقسیم شود. در این صورت ممکن است مرزهای ارمنستان و آذربایجان به خطوط گسل جدید بین قطب های جدید نظم منطقه ای و جهانی تبدیل شود که از همکاری های منطقه ای جلوگیری کرده و بر شانس ثبات و شکوفایی منطقه تأثیر منفی گذاشته و منطقه را به یک مرکز تجاری و حمل و نقل تبدیل می کند.

اگر ارمنستان در نهایت بخشی از غرب و آذربایجان با حفظ تعادل با روسیه و ایران به جهان ترک نزدیکتر شود، مرز ارمنستان و ایران به خط گسلی بین غرب و محور روسیه - ایران تبدیل خواهد شد، در حالی که ارمنستان – آذربایجان و مرزهای جدید آذربایجان خطی بین جهان غربی و غیر غربی خواهد بود.

برخی ممکن است استدلال کنند که بهترین راه حل این است که کل قفقاز جنوبی را در یک قطب از نظم نوین جهانی در حال ظهور بگنجانیم، در نتیجه یک منطقه را متحد کرده و از ایجاد هرگونه خطوط تقسیم جلوگیری می کنیم.

این سناریو کاملاً غیر واقعی است. حتی اگر ارمنستان به غرب بپیوندند که خود کاملاً چالش برانگیز به نظر می رسد، روسیه و ایران احتمالاً هر کاری را برای جلوگیری از چنین سناریویی انجام خواهند داد، زیرا نه روسیه و نه ایران خواستار قطع کامل ارتباط و تسلط بر ارمنستان نیستند. در همین حال، از آنجایی که آذربایجان بر سیاست خارجی خود بر توسعه همکاری با کشورهای ترک تاکید بیشتری دارد، تصور پیوستن آذربایجان به اتحادیه اروپا، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و یا غرب چالش برانگیز است.

سناریوی دوم، آینده ای جایگزین برای قفقاز جنوبی وجود دارد تا از تبدیل شدن به یک منطقه تکه تکه شده تحت تأثیر قدرت های رقیب خودداری کند. در این آینده، این منطقه به پلی برای بازیگران منطقه ای و جهانی تبدیل خواهد شد و پتانسیل خود را برای خدمت به عنوان یک مرکز ترانزیت و لجستیک برای اروپا، روسیه، خاورمیانه، هند و چین به طور کامل درک خواهد کرد.

در این سناریو، منطقه بخشی (به طور کامل یا جزئی) از هیچ قدرت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی در حال ظهور در جهان پسا تک قطبی نخواهد بود. این سناریو نه تنها منطقه را به یک هاب ترانزیتی و لجستیکی، بلکه به یک پلتفرم مناسب برای گفتگوهای بازیگران جهانی و منطقه ای، از جمله ایالات متحده – روسیه، ایالات متحده – ایران، اتحادیه اروپا – روسیه، تبدیل خواهد کرد.

این سناریو عاملیت کشورهای منطقه را افزایش می دهد و آنها ظرفیت و توانایی تأثیرگذاری بر تحولات قفقاز جنوبی را خواهند داشت و در مورد آینده خود اظهار نظر می کنند.

شرط اجباری تحقق سناریوی دوم، آغاز گفت‌وگو و همکاری بین هر 3 کشور منطقه است و به عنوان اولین گام در این مسیر، کشورها باید قوانین بین‌المللی از جمله عدم توسل به زور را بپذیرند و به آن پایبند باشند.

پس از بیش از 30 سال درگیری و جنگ، این سناریو ممکن است غیر واقعی به نظر برسد. با این حال، این تنها گزینه برای تأمین آینده ای امن، باثبات و مرفه برای منطقه و مردم آن است.

اولین گام برای تحقق این سناریو می‌تواند راه‌اندازی بسترهای کارشناسی منطقه‌ای برای گفتگو و مناظره با استفاده از جعبه ابزار دیپلماسی باشد. سپس ایده‌ها و پیشنهادات تدوین‌شده و مورد توافق در آن پلتفرم‌ها می‌تواند به مقامات مربوطه در منطقه و فراتر از آن از جمله روسیه، ایران، ترکیه، اتحادیه اروپا و آمریکا ارائه شود.

در حالت ایده آل، آذربایجان و ترکیه می توانند رقابت را در جهت تعامل سازنده هدایت کنند. از طریق فرمت 3+3، آذربایجان قصد دارد این رقابت را به سمت مسیری سازنده‌تر هدایت کند، آشتی منافع را تقویت کند و بحث‌های آزاد را در مورد همه مسائل منطقه‌ای که همه کشورهای منطقه را درگیر می‌کند، تسهیل کند.

شایان ذکر است، امضای معاهده صلح با آذربایجان فرصتی را برای ارمنستان و غرب فراهم می کند تا به طور مؤثری از نفوذ روسیه بر ارمنستان بکاهند. با این حال، به عنوان دموکراسی های انتخاباتی، این کشورهای غربی همچنان با چالش برآوردن خواسته های لابی ارمنی مواجه هستند. پیام صریح آذربایجان به غرب این است که نمی تواند هر دو طرف را داشته باشد. به عبارت دیگر، نمی‌تواند با لابی ارمنی مماشات کند و با وادار کردن آذربایجان به مصالحه بر سر منافع خود، به پیمان صلح دست یابد.

آذربایجان به عنوان تنها کشوری که بین روسیه و ایران واقع شده است، موقعیت منحصر به فردی دارد که هر دو جزو تحریم‌شده‌ترین کشورهای جهان توسط ایالات متحده و غرب به طور گسترده‌ هستند.

فاصله باکو تا مرز روسیه فقط 200 کیلومتر و در جهت مخالف تا مرز ایران 282 کیلومتر است.آذربایجان را می توان به طور استعاری به قلعه ای مستحکم تشبیه کرد که بر فراز تپه ای قرار گرفته و تحت تأثیر و فشار همسایگان قدرتمند خود قرار دارد. این موضع قدرت‌های غیرمنطقه‌ای را نیز به این فکر می‌اندازد که باید از خاک آذربایجان به عنوان پل ارتباطی علیه همسایگان خود استفاده کنند. بنابراین، یافتن توازن ظریف و خنثی کردن فشارهای همسایگان قدرتمند و قدرت های بیرونی بدون خطر رویارویی مستقیم با قدرت های منطقه ای و جهانی بسیار دشوار است.

این استراتژی بر اساس مجموعه ای از اصول با هدف معرفی آذربایجان به عنوان یک بازیگر قابل پیش بینی و قابل اعتماد در چشم قدرت های منطقه ای و جهانی است و سیاست های آذربایجان در خصوص تحولات در منطقه را چنین می توان بیان کرد:

همکاری آذربایجان با هیچ کشوری علیه کشور ثالث به ویژه کشورهای همسایه نبوده و نخواهد بود.همانطور که رئیس جمهور الهام علی اف تاکید کرد، خاک آذربایجان به عنوان میدان جنگ برای قدرت های منطقه ای و جهانی نخواهد بود. آذربایجان اجازه چنین استفاده ای را نخواهد داد.آذربایجان متعهد است که از تبدیل شدن قلمرو خود به پل ارتباطی قدرت های خارج از منطقه جلوگیری کند. آذربایجان از مداخله در انتخاب های سیاست خارجی همسایگان خود خودداری می کند، مگر اینکه این انتخاب ها تهدیدی مستقیم برای منافع ملی کشور باشد.حداقل انتظاراتی که روسیه از کشورهای پس از فروپاشی شوروی دارد، برای اینکه به عنوان یک تهدید تلقی نشود، شامل خودداری از مشارکت فعال در پروژه های ژئوپلیتیکی است که توسط غرب برای مقابله یا مهار روسیه تنظیم شده است. اساساً این به معنای نشان دادن عدم تمایل به پیوستن به ناتو یا ورود به اتحادیه گمرکی با اتحادیه اروپا است. با این حال، وسعت فضای موجود آذربایجان برای انجام یک سیاست خارجی مستقل قابل توجه است و دقیق تر است که آن را متعادل توصیف کنیم، به ویژه وقتی که از دریچه واقع گرایانه به آن نگاه کنیم. زیرا سیاست خارجی آذربایجان کاملاً واقع بینانه است.بر خلاف اتهامات باندبازی، آذربایجان با امضای توافقنامه همکاری استراتژیک و حمایت متقابل آذربایجان و ترکیه، اتحاد نظامی و سیاسی خود با ترکیه را مستحکم کرده است. این توافقنامه که توسط پارلمان های هر دو کشور به تصویب رسیده است، آنها را به عنوان متحدان نظامی و سیاسی معرفی می کند و مشارکت استراتژیک را به نمایش می گذارد که این امر موجب تقویت هژمونی ترکیه در منطقه خواهد شد. البته لازم است به اقداماتی که آذربایجان به ضرر منافع استراتژیک روسیه تلقی می شود اشاره ای داشته باشیم، این اقدامات شامل ایجاد خطوط لوله نفت و گاز است که روسیه را دور می زند. حمایت آذربایجان از گرجستان، به ویژه در سال های 2007 و 2008، کمک به امنیت انرژی گرجستان، توسعه زیرساخت های حمل و نقل که روسیه را دور می زند، ایفای نقش کلیدی در ادغام کشورهای ترک و حمایت آذربایجان از اوکراین پس از حمله روسیه در سال 2022 اشاره کرد.

در نهایت ذکر این مسئله که ایجاد مرز بندی جدید میان آذربایجان و ارمنستان همانطور که می تواند ایجاد کننده صلح و امنیت در منطقه باشد در مقابل با کوچکترین اشتباه در سیاست خارجی هر یک از طرفین دربردارنده و تشدید کننده تنش در منطقه خواهد بود.

یادداشت: معصومه محمدی کارشناس مسائل اوراسیا

انتهای پیام/